Συνέντευξη του Enric Duran
28/09/2015
Ένας από τους πυλώνες του κυριαρχικού συστήματος της τρόικας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η απειλή ότι, κάθε χώρα που εξέρχεται από το ευρωσύστημα θα αναγκαστεί να υποτιμήσει το νέο της νόμισμα, επηρεάζοντας έτσι τις αποταμιεύσεις της μεσαίας τάξης στις χώρες αυτές. Αυτές οι μεσαίες τάξεις είναι συνήθως που επηρεάζουν με την ψήφο τους τις εκλογές και ως εκ τούτου αποφασίζουν ποια πολιτικά κόμματα πρόκειται να κυβερνήσουν.
Όπως έχουμε δει στην Ελλάδα, είναι πολύ δύσκολο να ανοίξει η συζήτηση, έχοντας κάποια πιθανότητα να γίνει γενικότερα αποδεκτή, αν ξεκινήσει από την πρόταση περί εξόδου από το ευρώ. Η εμπειρία, ως το συστατικό που λείπει από τη συζήτηση, καθιστά δύσκολο να αποφευχθεί ο θρίαμβος των επιχειρημάτων που βασίζονται στο φόβο. Καμία χώρα μέχρι τώρα δεν έχει εγκαταλείψει το ευρώ και ως εκ τούτου, δεν είναι ακόμη δυνατό να αποδειχθεί με γεγονότα ότι δεν θα βλάψει την ποιότητα ζωής των μεσαίων και κατώτερων τάξεων. Σαφώς, υπάρχουν χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες αποφάσισαν σε συγκεκριμένο χρόνο να μην εισέλθουν στο ευρωσύστημα, αλλά καμία δεν έχει λάβει την απόφαση για το αντίστροφο, από τη στιγμή που εισήλθε.
Αυτό μας φέρνει σε ένα άλλο σημείο-κλειδί. Σε μια κοινωνία που έχει συνηθίσει στα καθημερινά πλεονεκτήματα του ευρώ -όπως είναι η υλοποίηση των οικονομικών συναλλαγών εντός του μεγαλύτερου μέρους της Ευρώπης, χωρίς να χρειάζεται η αλλαγή σε συνάλλαγμα, το οποίο έχει πάντα κάποιο κόστος για τον καταναλωτή- είναι δύσκολο να ανοίξει η συζήτηση για το αν θα ήταν καλύτερα με ένα άλλο νόμισμα, εάν το νόμισμα αυτό δεν είναι τόσο ‘ευρωπαϊκό’ όσο το ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ ότι εξ αρχής υπάρχει ένα πρόβλημα με στον τρόπο που βλέπουμε το θέμα. Αυτό το πρόβλημα είναι το αποτέλεσμα δύο συνδυαζόμενων στοιχείων. Το ένα είναι η τάση που έχουμε στην ορθολογική δυτική σκέψη, όπου κοιτάζουμε τις επιλογές μας ως προς τη δυαδικότητά τους. Να είμαστε στο ευρώ ή να μην είμαστε; Θα πρέπει να εξαρτόμαστε από την ΕΚΤ, ή όχι; Το άλλο στοιχείο είναι μια γενική έλλειψη γνώσης στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, αλλά και μεταξύ των πολιτικών, των δημοσιογράφων και πολλών οικονομολόγων, όσον αφορά τα νομισματικά και πιστωτικά θέματα. Αυτό είναι ένα σημαντικό εμπόδιο για την οικονομία η οποία θα μπορούσε να φέρει ένα νόμισμα που θα μας απελευθέρωνε από αυτή τη δυαδικότητα.
Έτσι, καθώς προχωράει το θέμα, θα ήθελα να συμβάλλω στην εξάπλωση αυτής της ευρηματικής ιδέας που είναι σε αναμονή, να εκφράσω την πιθανότητα ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένα σχέδιο C. Αυτό θα ήταν μια επιλογή, με την προϋπόθεση ότι μπορεί να χτιστεί ένα νομισματικό σύστημα που επιτρέπει στους λαούς να δημιουργήσουν μια ανεξάρτητη οικονομία, η οποία δεν θα ήταν όμως αιτία να χωρίσουν από το ευρώ.
Στην πραγματικότητα, τι είναι αυτό που μας εμποδίζει από τη δημιουργία ενός κοινοτικού νομισματικού συστήματος σε όλη την Ευρώπη; Ενός συστήματος που θα μπορούσε να βοηθήσει στην οικοδόμηση μιας οικονομίας με επίκεντρο τον άνθρωπο; Ίσως αυτή η διστακτικότητα να οφείλεται σε κάποιο ψυχολογικό εμπόδιο ή κάτι άλλο, αλλά δεν είναι πραγματικό.
Η υποδομή, η τεχνολογία και η απαραίτητη γνώση προκειμένου να δημιουργηθεί ένα νέο νομισματικό σύστημα, στην καρδιά της Ευρώπης, δεν είναι μόνο προσβάσιμη στα διάφορα κράτη, αλλά βρίσκεται ήδη στα χέρια ενός πλήθους πρωταγωνιστών της κοινωνίας των πολιτών μας.
Είναι γεγονός ότι τίποτα δεν εμποδίζει τους ανθρώπους, στις ευρωπαϊκές χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ, να χρησιμοποιήσουν επίσης ένα διαφορετικό κοινό νόμισμα. Και ορισμένα από αυτά, πράγματι χρησιμοποιούν ένα, το Bitcoin. Ένα παράδειγμα που αποδεικνύει ότι αυτό είναι εφικτό, τώρα.
Αναγνωρίζω ότι το Bitcoin δεν είναι το καλύτερο νομισματικό εργαλείο για την οικοδόμηση ενός δίκαιου και ανθρωπιστικού οικονομικού συστήματος, αλλά βοηθάει στο να γίνει η διαδρομή λιγότερο κουραστική, και καταδεικνύει ότι περισσότερα διεθνή νομίσματα δεν είναι μόνο δυνατά, αλλά είναι μια πραγματικότητα. Μερικοί από μας μαθαίνουν να εξομαλύνουν τη διαδρομή με την προσθήκη του Faircoin, και παρόλο που μπορεί να μην είναι αρκετό, μας βοηθά να καταλάβουμε πώς να κάνουμε την τεχνολογία πίσω από αυτό να λειτουργεί υπέρ της κοινωνικής αλλαγής.
Θα μπορούσαμε να επιχειρηματολογήσουμε γύρω από το ότι η απόκτηση άμεσης πολιτικής δράσης για το σύνολο του πληθυσμού είναι εξαιρετικά περιορισμένη, εάν η δύναμη ενός νέου νομίσματος δεν είναι ανεξάρτητη από την υποστήριξη του κράτους. Ωστόσο, ο σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι η διαφωνία μεταξύ κράτους και αυτοδιάθεσης, και μπορούμε να υποθέσουμε ότι μπορεί να είναι επιθυμητό για ένα κράτος να το υιοθετήσει. Ακόμη και αν η υιοθέτηση από το κράτος δεν είναι δυνατή, είναι καλύτερα να αρχίσει η ανάπτυξη του χωρίς κρατική στήριξη, από το να κολλήσουμε στο δυϊσμό ευρώ ή δραχμή;
Είναι πολύ πιθανό ότι, εάν υπήρχε ένα ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα, κοινό σε ολόκληρη την Ευρώπη, το οποίο δεν θα εξαρτιόταν από κανένα κράτος και θα ήταν ανταγωνιστικό του ευρώ, η Ελλάδα θα το υιοθετούσε. Τουλάχιστον η Ελλάδα κατά την άνοιξη του τρέχοντος έτους θα το έκανε. Ο Βαρουφάκης από την Ελλάδα, για να είμαι πιο ακριβής.
Δεν είναι αδιανόητο επίσης, στο πλαίσιο της προόδου για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, ότι θα ήταν σημαντικό να έχουμε ένα ανεξάρτητο νομισματικό εργαλείο αυτού του τύπου, προκειμένου να αντισταθμιστούν οι εκβιασμοί των θεσμικών οργάνων της τρόικας, με την ΕΚΤ επικεφαλής τους. Κοιτώντας μακρύτερα στο μέλλον, πιθανότατα να είναι και η μόνη επιλογή ώστε να αποκτήσουμε πλήρη ανεξαρτησία. Για να ξεπεραστεί ο περιορισμός της συζήτησης, για το αν θα πρέπει να είμαστε μέσα ή έξω από το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, προάγουμε την πραγματική δυνατότητα της διεκδίκησης των κοινών κοινωνικών δικαιωμάτων των κατοίκων της Ευρώπης. Καμία υπαρκτή δύναμη δεν θα μπορούσε σταματήσει κάτι τέτοιο από το να συμβεί.
Έτσι, δεν συζητάμε ούτε μέσα, ούτε έξω – το αντίθετο μάλιστα.
Για να λειτουργήσει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να σχεδιάσουμε ένα ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα (ή παγκόσμιο!), με την ίδια σοβαρότητα, αυστηρότητα και πρακτική χρήση όπως το ευρώ, αλλά την ίδια στιγμή βελτιώνοντας τα κύρια ελαττώματα του ευρώ. Για παράδειγμα, αυτό το νέο νόμισμα θα μπορούσε να εκλάβει την πίστωση ως κοινό αγαθό που πρέπει να διασφαλίζεται χωρίς τόκο, και αντί να δημιουργείται μόνο από τις τράπεζες, αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να δημιουργηθούν με αποκεντρωμένο τρόπο, που συνδέεται με την παραγωγική δραστηριότητα και την εμπιστοσύνη σε τοπικούς φορείς και οργανισμούς που ανήκουν στην κοινωνία των πολιτών. Ένα νέο νόμισμα, το οποίο στο λειτουργικό του DNA δεν θα επιτρέπει σε κρατικές εξουσίες, του ευρύτερου δημόσιου τομέα, να αποκτήσουν τον έλεγχο των τοπικών οικονομιών.
Αν μπορούσαμε να το κάνουμε μαζί, θα ήταν μόνο θέμα χρόνου προτού κάποιο κράτος, ή κυβερνητικό εγχείρημα, θα ήθελε να το χρησιμοποιήσει και στη συνέχεια να το υιοθετήσει. Ίσως να χρειαστεί να βρει μια δικαστική οδό, ώστε να το κάνει χωρίς να έρθει σε αντιπαράθεση με το ευρώ ή το επίσημο καθεστώς, εμποδίζοντας έτσι την τρόικα να τους βγάλει εκτός.
Μπορούμε να τα καταφέρουμε εάν συγκεντρώσουμε το ευρύ φάσμα των δυνάμεων κατά των μέτρων λιτότητας που ήδη υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια άφθονη και πολυποίκιλη συμμαχία στην οποία πολλοί θα μπορούσαν να συμμετάσχουν, από κινήματα ανθρωπιστικής οικονομίας μέχρι δημοτικά συμβούλια. Μια συμμαχία που θα μπορούσε να ενσωματώσει αντικαπιταλιστικά πολιτικά κινήματα, μέσω ενός ολοκληρωμένου τοπικού δικτύου παραγωγής που επιβιώνει ενάντια στις πολυεθνικές δυνάμεις.
Μόλις έχουμε ανακτήσει τη νομισματική ανεξαρτησία, έχοντας αυτό στο πλευρό μας, τίποτα δεν θα μπορούσε να μας σταματήσει από το να διανύσουμε τη διαδρομή προς μια κοινωνικο-οικονομική ευρωπαϊκή κοινότητα των πόλεων της Ευρώπης. Μια κοινότητα που βάζει τη συνεργασία και την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων στο κέντρο της κοινωνίας μας και της ζωής μας.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης και άλλοι Ευρωπαίοι ριζοσπάστες πολιτικοί της αριστεράς, έχουν επίσης προτείνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση. Ακόμα κι αν έχουν δηλώσει ότι ο εκδημοκρατισμός του ευρώ είναι η πρώτη τους προτεραιότητα, αναγνωρίζουν επίσης ότι δεν μπορούν να ασκήσουν αρκετή πίεση στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, και ως εκ τούτου πρέπει να υπερασπιστούν την ανεξαρτησία τους και την ίδια στιγμή να τολμήσουν να βασιστούν σε άλλα νομίσματα εντός της Ευρωπαϊκής περιφέρειας. Γι ‘αυτούς, αυτό είναι το σχέδιο Β, αλλά για άλλους μπορεί να είναι ένα σχέδιο C, αλλά όπως και να το ονομάσουμε, το σημαντικό είναι ότι, από ένα πολύ ευρύ φάσμα πλαισίων, στόχος μας είναι να οικοδομήσουμε αυτή τη νέα νομισματική υποδομή για την Ευρώπη, και τώρα είναι η ώρα να το κάνουμε.
This post is also available in: Αγγλικα Ισπανικα Καταλανικα Ιταλικα